Gümüldür
Gümüldürün Tarihi Hakkinda Gümüldür ile ilgili kayitlara ilk olarak Hellenistlik uygarligi döneminde rastlanir.Bölge önemli yerlesim yerleri ve yaptigi sosyal aktivitelerle çaga damgasini vurmus bir merkezdir.Bunun en önemli nedeni Dönemin üc önemli kenti olan Teos,Klaroros ve Ephesos'un yol güzergahi üzerinde bulunmasindadir . Ama bu üc önemli merkeze yakynligi nedeniyle yeteri kadar büyüyememis,bir kasaba görünümünde kalmistir.O günlerde Yunan yarimadasinda tertip edilen olimpiyatlarin benzeri olan Asya Olimpiyatlari bölgemizde düzenlenmistir . Iyonlular önceleri Kolophon (Degirmendere) ve Teos da ya?adilar . Fakat burada çikan ic isyanlar nedeniyle kacip Efes'e yerlestiler . Fakat Kral Attalos onlari Efesten alarak Teosla Lebedos arasindaki bugün Doganbey olarak adlandirilan (Myonnesos) bölgeye yerlestirdi . Dikkat ceken sey ise o günde bugün oldu?u gibi mezra tipi da?inik bir yerlesim görüntüsü veren Doganbey , Çifit Kalesi , Krakisse Karaköse) Karakoc , Hamamönü gibi yerlesi yerlerinin bugünde nüfus bakimindan cevredeki diger beldelere göre en kücük fakat alan bakimindan ise en büyük yerlesim yerleri olmasidir . Eskiden oldu?u gibi bugünde bir sicak su cenneti olan Doganbey Burnunda (Makria Akr) bir inanisa göre denizin icinden cikan sudan cocugu olmayan kadinlarin ve Karakoc,Cumali ve Hamamönü kaplicalarindan da sifa arayanlarin Helenistik cagindan günümüze bu kaynaklari kullandiklarini biliyoruz . Antik caglarda Teos ve Lebedos arasi 120 stadia uzakliktadir. Sigacik ve Lebedos arasinda Arkennesos olarak adlandirilan Aspis adasindan bahsedilir . Myonnesos yarimada seklinde uzanan bir dagin eteginde kurulmustur.Bu Aspis adasida Cifit Kalesidir.Cünkü bölgede antik çagda yerlesim görmüs baska bir ada yoktur.Ada üzerindeki su sarniclari ve surlar günümüz define avcilari tarafindan cok tahrip edilmistir.Sisam (Smos) adasiyla Doganbey Burnu arasinda muhkem bir yere sahip olan ada,gecmiste Rodos ve Ceneviz sövalyelerine ve korsanlarina ev sahipligi yapmystir.Kücücük bir adada büyük su sarniclarinin bulunmasi Ticaret ve Savas gemilerine buradan su ikmali yapildigi düsüncesini dogrulamaktadir . Antik caglarda daginik bir yerlesim olan Myonnesos da Lebedos antik limaninin 4Km batisinda günümüz Cicek Sitesi yanindaki bir tavuk ciftliginin altinda kalan tarihi Bizans Hamam ve kare planli bir mabet vardir.Bu mabet Karakoc Kaplicalarindaki tarihi hamamla benzer mimari özellikler tasidigindan dolayi Helenistik cag (MÖ 300) yyllarina tarihlenmektedir . Bu bölgeyi Karaköse olarak adlandiranlar bulunsa da halk tarafindan Karakisse olarak da anilmaktadir . Lebedos Limanina 4 Km mesafede olan bu yerlesim Karakoc Kaplicalarina 1.5 Km uzakliktadir . Henüz kazi yapilmayan bu yerlesimin daha öncede acikladigimiz gibi ismi Myonnesos olmalidir.Cünkü Karakoc Kaplicalarindaki muhtesem hamam ile buradaki mabet Helennistik çagin iki eseridir . Çevrede yapylan temel kazylarynda yöreye en yakin Hamamönü Kaplicasinin sifali sularynyn Karakisse ve Amrante Oteli civarina büzlerle getirildigi anlasilmaktadir.Yine Cumali Kaplicasi bahcesinde byulunan Helenistik cag özelligi tasiyan sütün ve sütun basli?i cevrede büyük (Colosol) bir yapinin varligina isarettir . Antik caglarda bu bölgenin cevresindeki Urla (Klozomenia), Ildir (Erytrai) ve Sigacik (Teos) ile tarihcesi aynidir.Bu saydigimiz yerlesimlerde kazi yapilmis oldugu icin tarih aydynlanmistir.Ama bölgemizde hicbir Arkeolojik kazi yapylmadigi icin ancak ayakta kalan eserlerle buluntulardan faydalanarak bölge tarihi hakkindaki bilgileri verebilmektedir.Yine Amarante Oteli arkasinda bazi sahislara ait bahceler icinde Roma Bizans ca?ina ait sütunlar ve kitabeler bulunmustur.Yine ayni sahislara ait evlerin bahçelerinde 4.YY'a ait tarihi bir hamam vardir.Simdi toprakla doldurulmus bir bahçe görünümündedir . M.Ö 60 li yillarda yasamis ünlü cografyaci Amasyali Strabon'un 17 ciltlik eserinde bölgeden söyle bahsedilir : " Yyonlular Kolophon dan sonra Lebedos ve Teos arasinda bulunan Myonnesos'a yerlestirildiler.Burada Arkennesos ady da verilen Aspis adasy vardyr.Myonnesos yarymada ?eklinde bir yükseklik üzerinde iskan edilmistir (Strabon Syf:26). Hemen hemen her dönemde korsan yatagi durumunda ola Myonnesos ve Cifit Kalesi korsanlarin barinagi idi.Bununla ilgili anlatilan Roma ve Bizans dönemlerine ait pek cok efsane de anlatilir.Pek cok tarih yazari da bu bölgenin en az çevresindeki Teos ve Lebedos kadar büyük ve önemli bir yerlesim merkezi oldugunda birlesmektedir.Ancak bu bölgelerde Arkeolojik kazi yapilmamasi bölgenin tarihi ve kültürel varligini gün isigina cikaramamistir . Bölgenin zengin tarihi yapilacak kazilarla günyüzüne cikmayi beklemektedir . Bölge Aydynogullari döneminde ilk Türk göclerine tanik olmustur.1329 yillarinda Aydinoglu Mehmet Beyin oglu Umur Bey Ipsili ve bölgeyi ele gecirmistir.Bölge Osmanli döneminde Ipsili , Osmanlinin son dönemlerinde ise Aydynoglu Cüneyt Bey'in oglu Dogan'a ithafen Doganbey olarak kullanilagelmistir . Aydynogullarindan günümüze de önemli bir askeri merkez durumunda olan Doganbey Konumu itibariyle Ege'ye ve Samos (Sisam) adasina karsi bir Radar istasyonu gibi durmaktadir .
|
|
|
